تعریف:

عدم اعتماد به نفس را می توان عدم توانایی در ابراز توانمندیها و لیاقتهای فرد  علیرغم دارا بودن آن تواناییها  تعریف نمود.برای مثال دختر زیبایی که علی رغم زیبا بودن در چشم دیگران باز هم خود را زیبا نمی داند . یا ورزشکاری که علیرغم توانمندیهای جسمانی و فنی، خود را در مقابل حریف ضعیف می بیند. و یا دانشجویی که علیرغم تسلط بر مطالب درسی سر کلاس جرات پاسخ دادن به سوالات را ندارد.

علل عدم اعتماد به نفس

 بیشترین ویژگیهای شخصیت ما از دوران کودکی شکل میگیرد. بنابراین از جمله عوامل شکل دهنده شخصیت ما بایدها و نبایدها، تایید و یا عدم تایید رفتارهای ما، تنبیه ها و تشویق ها، تحسین و تمجید، تعریف و تحقیر،... می باشد که توسط اطزافیان از جمله خانواده و والدین بر ما اعمال می گردد. بنابراین اعتماد به نفس و یا عدم اعتماد به نفس و اعتماد به نفس کاذب ریشه در دوران کودکی و تربیت گذشته فرد دارد.

پیامدها و عواقب عدم اعتماد به نفس

 پیامدهای عدم اعتماد به نفس بسیار است. شخصی که فاقد اعتماد به نفس می باشد در واقع قدرت ابراز وجود، توانایی احقاق حق،  توانایی در ابراز علاقه و بیان احساسات و غیره را ندارد. در نتیجه احساس سر خوردگی، خود کم بینی و احساس پریشانی مینماید، که این همان افسردگی است. در واقع یکی از عوامل اصلی و درجه یک اختلالات افسردگی، اضطراب، وسواس، و غیره که این درمانگر در طول دوران کاری در بیماران خود مشاهده نموده است عدم اعتماد به نفس میباشد. 

شباهت های زیادی بین اعتماد به نفس و خجالت وجود دارد . یک فرد خجالتی هم می ترسد ابراز وجود کند و همینطور یک فردی که اعتماد به نفس ندارد هم ترس ازابراز وجود دارد . با این حال تفاوتهای این دو بسیار زیاد است . به طور کلی فردی که دارای عدم اعتماد به نفس می باشد حتی در انجام کارهایی که توان انجام آن را دارد هم می ترسد . بسیاری از افراد دارای اعتماد به نفس کاذب می باشند . این افراد ادعای انجام هر کاری را می نمایند و هنگامیکه شکست می خورند سعی می کنند باز آن را توجیه کنند . اگرچه اعتماد به نفس کاذب یک ویژگی منفی است ولی وضعیت افراد دارای این ویژگی بهتر از افرادی است که اعتماد به نفس ندارند . چون کسی که اعتماد به نفس ندارد حتی برای بهبود شرایط خود هم تلاش لازم را انجام نمی دهد .یکی از دلایل  افسردگی عدم اعتماد به نفس می باشد.

درمان عدم اعتماد به نفس

متاسفانه عدم اعتماد به نفس همان طور که گفته شد یکی از عوامل اصلی اختلالات عاطفی و رفتاری و روانی است. بسیاری از درمانگران از جمله روانپزشکان به دنبال رفع علایم بیماری می باشند و معمولا روانپزشکان دارو تجویز مینمایند تا علایم افسردگی و استرس و غیره را کاهش دهند. و  متاسفانه فنون روانشناسی چون شناخت درمانی و رفتار درمانی و ... نیز در درمان و یا بهبود حالات روانی و رفتاری فرد آنچنان موفق نبوده است. از آنجایی که به نظر میرسد که ریشه بسیاری از اختلالات رفتاری و روانی ریشه در اعماق ذهن و یا ضمیر ناخودآگاه فرد دارد شاید در حال حاضر هیپنوتیزم درمانی به همراه روان درمانی قویترین روش برای بهبود اعتماد بنفس و دیگر حالات روانی فرد باشد.