درمان اضطراب

اگر چه مردمان عادی تفاوتی میان استرس و اضطراب قایل نیستند و غالبا انها را به صورت مترادف بکار میگیرند، اما در تعریف این دو را میتوان اینگونه از هم جد نمود. استرس را میتوان یک حالت و یا یک تجربه روانی و جسمانی خاصی تعریف نمود  که گذرا و موقتی می باشد.برای مثال دانشجویی که از ارایه کنفرانس دچار ترس میشود. و یا دانش اموزی که استرس امتحان دارد. و یا فردی که در اولین برخورد با جنس مخالف دچار استرس میشود.

اما اضطراب همانند استرس دارای علایم مشابه جسمانی و روانی می باشد با این تفاوت که این علایم در فرد بصورت مزمن و پایدار در میاید. بنابراین می توان گفت اضطراب ماحصل استرسهای مداومی است که فرد در طول زندگی آن را تجربه نموده است. برای مثال اگر چنانچه مثالهایی که در باره استرس گفته شد ادامه پیدا کند در طولانی مدت بصورت مزمن و بیمارگونه خود را نشان می دهد که میتوان آن را اضطراب نامید.

دلشوره همان حالات جسمانی اضطراب و استرس می باشد.

بنابر این استرس و اضطراب و دلشوره یک حالت نابسامان و درهم ریختگی جسمانی مخصوصاْ در قفسه سینه همراه با یک نگرانی فکری می باشد که هشداریست برای وقوع یک اتفاق واقعی و یا خیالی . معمولاْ اضطراب بیمارگونه یک جنبه خیالی و یا بدون هیچگونه دلیلی می باشد که فرد قادر به کنترل آن نیست و یا اینکه می تواند با دارو بطور موقت آنرا کنترل نماید . تجربه نشان داده است که روان درمانی و هیپنوتیزم درمانی به همراه هم می تواند فرد را به صورت اساسی و ریشه ای درمان کند . حالتهای اضطراب همان آشفتگی و بیقراری جسمی و فکری می باشد که در فرد بوجود می آید . حالتهای اضطراب مانند : تپش قلب – دلشوره – لرزش اندام – حالت تهوع – تنگی نفس – سرگیجه – خشکی دهان – سستی اندام و غیره … منشاء اضطراب ناشی از تجربیات تلخ و ناراحت کننده دوران کودکی و یا گذشته فرد و یا ناشی از شرایط فعلی فرد می باشد. شروع ناگهانی استرس و اضطراب به همراه همه علائم ذکر شده فوق را تقریبآ می توان حمله هراس یا وحشت نامید (panic attack)

از جمله دلایل اصلی استرس و اضطراب میتوان چنین نام برد: 1.ترس از مورد تایید واقع نشدن 2. ترس از ارزیابی منفی 3. تردید از انجام و عواقب یک عمل 4. نگرانی در مورد یک اتفاق ناگوار یا نامشخص 5. ترس از مرگ 6. ترس از از  دست دادن عزیزان، شغل، ترس از تنهایی و بسیاری از موارد استرس زای دیگر که اگر چنانچه ادامه یابد مزمن شده و تبدیل به اضطراب دایم و بیمارگونه میگردد که خود یکی از علایم افسردگی می باشد.

از جمله عواقب استرس و اضطراب اختلال در عملکرد روانی، رفتاری و جسمانی می باشد. عوامل روانی همچون عدم تمرکز حواس، فراموشی، پر خوری، اختلالات خواب، سو مصرف الکل و مواد مخدر، بی قراری، تحریک پذیری، اختلالات جنسی و در نهایت افسردگی و غیره میباشند. اختلال رفتاری همچون اختلال در عملکرد کاری، تحصیلی و عملکرد ورزشی میشود. اختلالات جسمانی همچون افزایش فشار خون، دردهای جسمانی چون سردرد، دردهای قفسه سینه و غیره، دیابت، افزایش ضربان قلب، و اختلالات قلبی و عروقی میشود.

اگر چه روشهای درمانی روانشناختی چون شناخت درمانی و رفتار درمانی و همچنین دارو درمانی میتواند بسیار مفید باشد، اما به نظر میرسد که هیپنوتیزم درمانی به همراه روشهای درمانی روانشناختی و رفتار درمانی موثر ترین درمان برای اختلالات اضطراب و استرس باشند.

درمان سادیسم جنسی

نمونه های گزارش شده پس از دوره درمان:

خانم 30 ساله ای با استرس و اضطراب بسیار شدی، مشکل صحبت در جمع ، حالت افسردگی، خواب های آشفته، بد خوابی و کم خوابی و…. مراجعه و در طول دوره درمان از روند بهبودش کاملآ احساس رضایت و تقریبآ در جلسات پایانی چنین گزارش نمود: احساسم در مورد خودم نسبت به گذشته خیلی بهتر شده، انگیزه ام بالا رفته و خواب آرامی دارم. و به زندگی امیدوار شده ام.

خانم 21 ساله ای با مشکل اضطراب شدید، افسردگی، پرخاشگری و بد خوابی مراجعه و در طی روند جلسات درمان، او و والدینش کاملآ از روند بهبودی احساس خرسندی می نمودند. (البته این بیمار دارای دیابت نوع 1 که علی رغم استفاده از انسولین، قند ناشتای او 200 و غیر ناشتا 400 بود. که طبق گزارش شان به ترتیب به 100 و 200 کاهش پیدا کرد. البته این هیچ دخالتی در امر پزشکی نیست و در کتب روانشناسی در ارتباط با کاهش فشار خون و دیابت به وسیله فنون روانشناسی گزارشات زیادی وجود دارد. و این بیمار نیز پس از چندین ماه پیگیری نه تنها حالات گوناگونش بهبود پیدا کرده بود، بلکه به نظر می آمد از میزان قند خونش نیز راضی بود.) و بطور کلی بیمار از همه لحاظ احساس بسیار خوب و مثبتی را گزارش نمود. در ارتباط با کاهش قند خون می توان گفت با کاهش استرس و فشار های روحی می توان بطور غیر مستقیم بر کاهش قند خون اثر گذاشت.

آقای 27 ساله ای با مشکل حمله هراس و وحشت (پانک اتک) هر چند روز یک بار به همراه استرس و اضطراب شدید و مداوم،کابوس شبانه،حالت تهوع در هنگام وحشت و…. مراجعه و پس از چندین جلسه درمان چنین گزارش می دهد: بعد از 2 یا 3 جلسه پدرش چنین می گوید پسرم نسبت به قبل خیلی بهتر شده. بیمار می گوید روحیه ام خیلی بهتر شده ودیگر آن حمله ها به من دست نمی دهد. بطور کلی در پایان جلسات درمانی می گویند انتظارش را نداشتم که اینگونه و با کمک شما خوب شوم از قبل از درمان هم بهترم.خدا را شکر می کنم.

و بسیاری از موارد دیگر….

فرقی نمی کند اینکه همیشه اضطراب زیاد داشته باشید یا به طور موقت دچار این درد باشید، احتمالا تمایلی به مصرف دارو ندارید. شاید واقعا هم نیاز به مصرف دارو نباشد .درمان های غیردارویی بسیاری برای برطرف کردن اضطراب و تشویش وجود دارد .از جمله می توان به تکنیک های کنترل ذهن رواندرمانی و هیپنوتراپی برای آرام شدن اشاره کرد. البته برخی از این روش ها فوری تاثیر گزار هستند، در حالی که برخی دیگر در طول زمان خاصیت درمانی دارند.

اضطراب و نگرانی، مساله بغرنجی است. وقتی نگران مسائل مالی، سلامت، کار یا خانواده هستید، قلب شما به شدت می تپد، نفس هایتان کوتاه و کم عمق می شود و تصویرهای منفی در ذهنتان شکل می گیرد و در آخر، دوست دارید هر چه زودتر آرام شوید.

گفته می شود، راهب های بودایی ژاپنی می توانند، برای ساعت ها آرام مراقبه کنند. یکی از دلایل آرامش آنها ماده موجود در چای سبز آنها به نام اِل- تیانین است.

محققان ثابت کرده اند اِل- تیانین موجب کنترل تپش قلب و فشار خون و در نتیجه کاهش اضطراب می شود.

بیشترین میزان اِل- تیانین را می توانید در چای سبز پیدا کنید، البته برای تاثیر این ماده باید چای سبز بسیار بنوشد.

برخی گیاهان دارویی سبب آرامش بدون خواب آلودگی می شوند (همچون اِل- تیانین) و برخی دیگر خاصیت آرام بخش و مسکن دارند. سنبل الطیب (والرین) در دسته دوم جای می گیرد. این گیاه باعث خواب راحت به ویژه برای آن دسته از افرادی می شود که دچار کم خوابی و بی خوابی هستند. این گیاه خواب آور حاوی مواد آرامش بخش است و دولت آلمان آن را به عنوان دارویی برای بی خوابی تائید کرده است.

سنبل الطیب بوی بدی دارد و بیشتر مردم کپسول یا قرص آن را به چای آن ترجیح می دهند. این گیاه را بعدازظهر مصرف کنید. سنبل الطیب را همراه با گیاهان دیگر آرام بخش همچون رازک، بابونه و بادرنجبویه دم می کنند.

این گیاه دارویی نیز در کاهش استرس و داشتن خواب راحت موثر است. افرادی که حدود 600 میلی گرم از این گیاه را روزانه مصرف می کنند، آرام تر از افرادی هستند که قرص های آرام بخش مصرف می کنند. با اینکه این گیاه خاصیت آرامش بخش دارد اما تحقیقاتی نشان داده است مصرف بیش از حد آن باعث افزیش اضطراب می شود. بنابراین، بر اساس دستور مصرف آن را به میزان کم مصرف کنید. این گیاه را می توانید از عطاری ها به صورت دم نوش، کپسول یا قرص تهیه کنید. این دارو نیز با دیگر گیاهان آرام بخش همچون رازک، بابونه و سنبل الطیب ترکیب می شود.

بابونه

اگر دچار دلشوره و اضطراب هستید، دمنوش بابونه می تواند سبب آرام شدن شما بشود. برخی مواد تشکیل دهنده بابونه همان کاری را با مغز می کند که داروهای آرام بخش همچون والیوم انجام می دهند. تحقیقات نشان داده است، افراد مضطربی که 8 هفته پشت سر هم چای بابونه مصرف می کردند، بسیار بیشتر از بیمارانی که دارو می خوردند، اضطرابشان کاهش پیدا کرده است.

تمرین تنفس و سوال پرسیدن

برای هوشیاری کامل هنگام تنفس، از خود سوال های ساده ای بپرسید. در یک جای آرام بنشینید، چشمان خود را ببندید و به نحوه تنفس خود و دم و بازدم هایتان توجه کنید. همزمان از خود سوال های ساده ای بپرسید و روی تنفس خود تمرکز کنید. مثلا، دمای هوایی که وارد بینی شما می شوند چند است؟ وقتی نفستان خارج می شود چه تغییری در بدن شما ایجاد می کند؟ وقتی هوا وارد ریه های شما می شود چه حسی دارید؟

اسطوقدوس

ویژگی مست کننده (نه همچون مشروبات الکلی) دارد. اسطوقدوس از نظر روانی باعث آرامش می شود. یک تحقیق یونانی ثابت کرده است بیمارانی که در مطب در انتظار نوبت خود هستند با استشمام رایحه اسطوقدوس راحت تر این زمان را تحمل می کنند. برخی دانشجویان نیز اعلام کرده اند، این رایحه در طول امتحان به آنها آرامش می دهد.در یک تحقیق آلمانی، قرص های اسطوقدوس (شاید در ایران نباشد) سبب کاهش نشانه های اضطراب می شود و بسیار موثرتر از لورازپام و دیگر والیوم ها است.

ورزش

ورزش برای ذهن و جسم بسیار مفید است. با انجام تمرینات ورزشی می توانید اضطراب خود را در لحظه از بین ببرید. اگر بر اساس یک برنامه مشخص و منظم ورزش کنید، اعتماد به نفستان افزایش می یابد و احساس سلامت بیشتری می کنید. از جمله دلایل اضطراب، بیماری و چاقی است که در اثر ورزش کردن هر دو آنها از بین می روند.

درمان 21 دقیقه ای

21 دقیقه: این زمان نشان می دهد چقدر ورزش کمک می کند تا اضطراب خود را کاهش دهید. هنگامی که واقعا مضطرب هستید روی تردمیل بدوید تا پس از ورزش آرامش خود را به دست بیاورید. بهتر است روزانه 20 تا 30 دقیقه ورزش هایی همچون تردمیل، دویدن، بالا رفتن از پله ها را انجام دهید که تپش قلب شما را افزایش می دهند. اگر اهل ورزش نیستید حداقل روزانه مسافتی را با سرعت بالا پیاده روی کنید.

حبس نفس

نفس خود را بگیرید و رها کنید. البته لازم نیست این کار را تا حدی که کبود شوید ادامه دهید. فقط کافیست همچون تمرینات یوگا با تنفس های عمیق روح خود را آرام کنید. یکی از بهترین تنفس های عمیق روش 4-7-8 یوگا است. برای این منظور به طور کامل از طریق دهان هوا را بیرون بدهید، سپس از طریق بینی هوا را به داخل بکشید و تا 4 بشمارید. نفس خود را تا 7 بشمارید و نگه دارید و سپس اجازه دهید از دهان شما با شمارش تا عدد 8 خارج شود. این کار را دست کم دوبار در روز انجام دهید.

سریع غذا بخورید

برخی مواقع مردم در نتیجه گرسنگی مضطرب و عصبی می شوند. بنابراین هنگامی که دچار اضطراب شدید، یعنی قند خون شما کاهش یافته و بهترین کار خوردن یک میان وعده سبک همچون گردو یا یک تکه شکلات تلخ به همراه یک لیوان آب یا چای گرم است.

رژیم غذایی مناسب در طولانی مدت موجب کاهش استرس می شود. سعی کنید از گیاهان همچون کلم، غذاهای دریایی و گوشت در وعده های غذایی خود استفاده کنید. این نوع مواد اسید فولیک و مواد مغذی دیگری دارند که به کاهش اضطراب کمک شایانی می کنند.

دست برداشتن از تفکرات منفی

وقتی دچار اضطراب هستید، بسیار آسان است که همیشه افکار منفی داشته باشید و به دنبال انتهای بد یا فاجعه باشید. ذهن شما درگیر مسایل غیر قابل تحمل می شود و همیشه هراس این را دارد اگر این اتفاق ها واقعا رخ دهند چه می شود؟ این مساله واقعا زندگی انسان را خراب می کند و روح را از بین می برد.به جای این افکار بیهوده، نفس عمیق بکشید، پیاده روی کنید و روی مسایل واقعی تمرکز کنید.

حمام آب گرم

هرچقدر هم احساس اضطراب داشته باشید، پس از استراحت در سونای خشک یا بخار، احساس آرامش خواهید داشت. با گرم کردن بدن خود، گرفتگی عضلات و استرس خود را کاهش می دهید. احساس گرما روی تولید سروتونین تاثیر می گذارد. گرم کردن بدن را می توان نوعی ورزش نیز دانست.

صرف صبحانه

از اینکه به خودتان گرسنگی بدهید دست بردارید. بیشتر افرادی که دچار تشویش و استرس فراوان هستند، صبحانه نمی خورند. توصیه ما این است که حتما چیزی همچون تخم مرغ که سرشار از پروتئین و کولین است، میل کنند. کمبود کولین باعث افزایش اضطراب بیهوده در انسان می شود.

مصرف امگا -3

شما می دانید که روغن ماهی برای قلب مفید است و از افسردگی نیز جلوگیری می کند. امگا 3 موجب کاهش اضطراب نیز می شود. در تحقیقاتی ثابت شده است، دانش آموزانی که 2.5 میلی گرم در روز از ترکیب اسیدهای چرب امگا -3 به مدت 12 هفته استفاده می کنند اضطراب کمتری از دانش آموزانی دارند که قرص آرام بخش می خورند. کارشناسان توصیه می کنند تا حد امکان در وعده های غذایی خود از امگا -3 استفاده کنید. ماهی های چرب آب های سرد همچون سالمون منبع غنی اسیدهای چرب مفید هستند.

حمام جنگل

ژاپنی ها به حمام جنگل، «شیرین-یوکو» می گویند. حمام جنگل در واقع راه رفتن در میان درختان است. محققان ژاپنی واکنش های بدن افرادی که به مدت 20 دقیقه در میان جنگل و بوی خوب چوب و چمن و صدای جریان آب، پیاده روی کرده بودند را مورد بررسی قرار دادند. مشخص شد این افراد استرس کمتری دارند و آرام تر هستند.

مراقبه ذهنی

مراقبه ذهنی در اصل برای بودایی ها است اما در عصر حاضر از آن به عنوان درمانی برای تشویش و اضطراب نیز استفاده می کنند. تمرینات ذهنی برای آگاهی بیشتر به افراد کمک می کند تا واقعیت جاری را به جای ترس و واهمه های خود از آینده ببینند. برای این منظور می توانید ابتدا از تمرکز روی زمان حال با هشیاری کامل و بدون هیچ قضاوتی آغاز کنید.

به خود اعتماد داشته باشید

آیا افکار مشوش و نگران کنده در سر دارید؟ تبریک می گوییم. شما کاملا به حالت های روحی خود آگاه هستید و این نوع آگاهی در واقع نخستین قدم برای کاهش اضطراب است.

همیشه به این دلیل که اضطراب های خود را می شناسید و از تغییرات بدن خود آگاه هستید، به خود اعتماد به نفس بدهید. این مساله واقعا برای برطرف کردن اضطراب الزامی است. قدم بعدی داشتن مکالمه مثبت با خود، تغییر درک و فهم یا استفاده از روش های آرامش بخش است.

گل ساعتی

گل ساعتی نوعی مسکن به شمار می رود و دولت آلمان آن را به عنوان درمانی برای بی خوابی های عصبی تایید کرده است. یافته های علمی ثابت کرده اند این گیاه نشانه های اضطراب را کاهش می دهد و خاصیتی همچون داروهای آرامش بخش دارد. این گیاه را بیشتر برای درمان بی خوابی تجویز می کنند.

همچون دیگر مسکن ها، این گیاه نیز باعث خواب آلودگی و گیجی می شود بنابراین آن را فقط هنگام خواب مصرف کنید. مراقب باشید مصرف بیش از یک نوع گیاه دارویی در زمان واحد خطرناک است و هرگز گل ساعتی را بیشتر از یک بار در ماه مصرف نکنید.